पोखरा /
बलिउड अभिनेत्री तथा मोडल पुनम पाण्डेको निधन भएको छ । रिपोर्टका अनुसार उनी पाठेघरको मुखको क्यान्सर {सर्भाइकल क्यान्सर} बाट पीडित थिइन् । उनको अफिसियल अकाउन्टबाट सेयर गरिएको पोष्टबाट यो खुलासा भएको हो । उनी लामो समयदेखि यो रोगबाट पीडित थिइन् ।
प्रायः ‘साइलेन्ट किलर’ भनिने यो रोगले सुरुमा कुनै ठूलो लक्षण देखाउँदैन। पाठेघरको मुखको क्यान्सर एक प्रकारको क्यान्सर हो जुन पाठेघरको तल्लो भागमा सुरु हुन्छ। यो मुख्यतया उच्च जोखिमयुक्त ह्युमन प्यापिलोमाभाइरस {एचपीभी} को लगातार संक्रमणको कारण हुन्छ। गर्भाशय ग्रीवा महिलाको तल्लो पाठेघरको भाग हो, जसमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर असामान्य रूपमा विकास हुन्छ।
उच्च जोखिमयुक्त ह्युमन प्यापिलोमाभाइरस {एचपीभी}को लगातार संक्रमणले लगभग सबै पाठेघरको क्यान्सर निम्त्याउँछ। दुई उच्च जोखिमयुक्त भाइरस प्रकारहरू एचपीभी १६ र एचपीभी १८ विश्वव्यापी रूपमा ७० प्रतिशत पाठेघरको क्यान्सरका कारण बन्छन्। लगभग सबै यौन सक्रिय व्यक्तिहरू आफ्नो जीवनको कुनै न कुनै बिन्दुमा एचपीभीबाट संक्रमित हुने जोखिममा हुन्छन्।
सामान्यतया कम उमेरमा धेरै अन्य व्यक्तिहरूसँग यौन सम्बन्ध राख्नु वा यौन सक्रियताले पाठेघरमा क्यान्सर बढ्ने सम्भावना निम्त्याउन सक्छ। नियमित स्क्रिनिङ वा एचपीभी परीक्षण, गर्भाशय ग्रीवाको असामान्यतामा ध्या दिने जस्ता कुराहरु क्यान्सरको प्रारम्भिक अवस्था पत्ता लगाउन महत्त्वपूर्ण हुन्छन्।
पाठेघरको मुखको क्यान्सरका लक्षणहरूमा महिनावारीको बीचमा असामान्य रक्तस्राव, सम्भोग पछि रगत बग्नु, महिनावारीको रक्तस्राव लामो समयसम्म रहनु वा सामान्य भन्दा बढी हुनु, रजोनिवृत्ति पछि रगत बग्नु, कम्मर वा ढाडको तल्लो भागमा लगातार दुखाइ, पिसाब गर्दा दुखाइ वा असुविधा, महत्त्वपूर्ण र अस्पष्ट वजनमा कमी, लगातार थकान र ऊर्जाको कमी, पेटको समस्याहरू जस्तै कब्जियत वा पखाला आदि हुन् ।
एचपीभी विरुद्धको खोप र नियमित परीक्षणले यो रोगलाई रोक्न सक्छ। यसबाहेक पाठेघरको मुखको क्यान्सरको जोखिम कम गर्न खोप आवश्यक छ। प्रारम्भिक चरणमा यो पत्ता लागेमा अग्य उपचार विधिबाट यसलाई बढ्नबाट रोकेर बिरामीको ज्यान बचाउन सकिन्छ । जोखिम कारकहरू र लक्षणहरू बुझ्नु साथै यी रोकथाम उपायहरूको महत्त्वबारे सचेत हुन महत्त्वपूर्ण छ।